From StotraSamhita
< Bhagavatam | Skandha 07
paJcadazO'dhyAyaH
zrInArada uvAca
karmaniSThA dvijAH kEcittapOniSThA nRpAparE| svAdhyAyE'nyE pravacanE kEcana jJAnayOgayOH||1|| |
jJAnaniSThAya dEyAni kavyAnyAnantyamicchatA| daivE ca tadabhAvE syAditarEbhyO yathArhataH||2|| |
dvau daivE pitRkAryE trInEkaikamubhayatra vA| bhOjayEtsusamRddhO'pi zrAddhE kuryAnna vistaram||3|| |
dEzakAlOcitazraddhA dravyapAtrArhaNAni ca| samyagbhavanti naitAni vistarAtsvajanArpaNAt||4|| |
dEzE kAlE ca samprAptE munyannaM haridaivatam| zraddhayA vidhivatpAtrE nyastaM kAmadhugakSayam||5|| |
dEvarSipitRbhUtEbhya AtmanE svajanAya ca| annaM saMvibhajanpazyEtsarvaM tatpuruSAtmakam||6|| |
na dadyAdAmiSaM zrAddhE na cAdyAddharmatattvavit| munyannaiH syAtparA prItiryathA na pazuhiMsayA||7|| |
naitAdRzaH parO dharmO nRNAM saddharmamicchatAm| nyAsO daNDasya bhUtESu manOvAkkAyajasya yaH||8|| |
EkE karmamayAnyajJAnjJAninO yajJavittamAH| AtmasaMyamanE'nIhA juhvati jJAnadIpitE||9|| |
dravyayajJairyakSyamANaM dRSTvA bhUtAni bibhyati| ESa mAkaruNO hanyAdatajjJO hyasutRpdhruvam||10|| |
tasmAddaivOpapannEna munyannEnApi dharmavit| santuSTO'harahaH kuryAnnityanaimittikIH kriyAH||11|| |
vidharmaH paradharmazca AbhAsa upamA chalaH| adharmazAkhAH paJcEmA dharmajJO'dharmavattyajEt||12|| |
dharmabAdhO vidharmaH syAtparadharmO'nyacOditaH| upadharmastu pAkhaNDO dambhO vA zabdabhicchalaH||13|| |
yastvicchayA kRtaH pumbhirAbhAsO hyAzramAtpRthak| svabhAvavihitO dharmaH kasya nESTaH prazAntayE||14|| |
dharmArthamapi nEhEta yAtrArthaM vAdhanO dhanam| anIhAnIhamAnasya mahAhEriva vRttidA||15|| |
santuSTasya nirIhasya svAtmArAmasya yatsukham| kutastatkAmalObhEna dhAvatO'rthEhayA dizaH||16|| |
sadA santuSTamanasaH sarvAH zivamayA dizaH| zarkarAkaNTakAdibhyO yathOpAnatpadaH zivam||17|| |
santuSTaH kEna vA rAjanna vartEtApi vAriNA| aupasthyajaihvyakArpaNyAdgRhapAlAyatE janaH||18|| |
asantuSTasya viprasya tEjO vidyA tapO yazaH| sravantIndriyalaulyEna jJAnaM caivAvakIryatE||19|| |
kAmasyAntaM hi kSuttRDbhyAM krOdhasyaitatphalOdayAt| janO yAti na lObhasya jitvA bhuktvA dizO bhuvaH||20|| |
paNDitA bahavO rAjanbahujJAH saMzayacchidaH| sadasaspatayO'pyEkE asantOSAtpatantyadhaH||21|| |
asaGkalpAjjayEtkAmaM krOdhaM kAmavivarjanAt| arthAnarthEkSayA lObhaM bhayaM tattvAvamarzanAt||22|| |
AnvIkSikyA zOkamOhau dambhaM mahadupAsayA| yOgAntarAyAnmaunEna hiMsAM kAmAdyanIhayA||23|| |
kRpayA bhUtajaM duHkhaM daivaM jahyAtsamAdhinA| AtmajaM yOgavIryENa nidrAM sattvaniSEvayA||24|| |
rajastamazca sattvEna sattvaM cOpazamEna ca| EtatsarvaM gurau bhaktyA puruSO hyaJjasA jayEt||25|| |
yasya sAkSAdbhagavati jJAnadIpapradE gurau| martyAsaddhIH zrutaM tasya sarvaM kuJjarazaucavat||26|| |
ESa vai bhagavAnsAkSAtpradhAnapuruSEzvaraH| yOgEzvarairvimRgyAGghrirlOkO yaM manyatE naram||27|| |
SaDvargasaMyamaikAntAH sarvA niyamacOdanAH| tadantA yadi nO yOgAnAvahEyuH zramAvahAH||28|| |
yathA vArtAdayO hyarthA yOgasyArthaM na bibhrati| anarthAya bhavEyuH sma pUrtamiSTaM tathAsataH||29|| |
yazcittavijayE yattaH syAnniHsaGgO'parigrahaH| EkO viviktazaraNO bhikSurbhaikSyamitAzanaH||30|| |
dEzE zucau samE rAjansaMsthApyAsanamAtmanaH| sthiraM sukhaM samaM tasminnAsItarjvaGga Omiti||31|| |
prANApAnau sannirundhyAtpUrakumbhakarEcakaiH| yAvanmanastyajEtkAmAnsvanAsAgranirIkSaNaH||32|| |
yatO yatO niHsarati manaH kAmahataM bhramat| tatastata upAhRtya hRdi rundhyAcchanairbudhaH||33|| |
EvamabhyasyatazcittaM kAlEnAlpIyasA yatEH| anizaM tasya nirvANaM yAtyanindhanavahnivat||34|| |
kAmAdibhiranAviddhaM prazAntAkhilavRtti yat| cittaM brahmasukhaspRSTaM naivOttiSThEta karhicit||35|| |
yaH pravrajya gRhAtpUrvaM trivargAvapanAtpunaH| yadi sEvEta tAnbhikSuH sa vai vAntAzyapatrapaH||36|| |
yaiH svadEhaH smRtO'nAtmA martyO viTkRmibhasmavat| ta EnamAtmasAtkRtvA zlAghayanti hyasattamAH||37|| |
gRhasthasya kriyAtyAgO vratatyAgO vaTOrapi| tapasvinO grAmasEvA bhikSOrindriyalOlatA||38|| |
AzramApasadA hyEtE khalvAzramaviDambanAH| dEvamAyAvimUDhAMstAnupEkSEtAnukampayA||39|| |
AtmAnaM cEdvijAnIyAtparaM jJAnadhutAzayaH| kimicchankasya vA hEtOrdEhaM puSNAti lampaTaH||40|| |
AhuH zarIraM rathamindriyANi hayAnabhISUnmana indriyEzam| vartmAni mAtrA dhiSaNAM ca sUtaM sattvaM bRhadbandhuramIzasRSTam||41|| |
akSaM dazaprANamadharmadharmau cakrE'bhimAnaM rathinaM ca jIvam| dhanurhi tasya praNavaM paThanti zaraM tu jIvaM paramEva lakSyam||42|| |
rAgO dvESazca lObhazca zOkamOhau bhayaM madaH| mAnO'vamAnO'sUyA ca mAyA hiMsA ca matsaraH||43|| |
rajaH pramAdaH kSunnidrA zatravastvEvamAdayaH| rajastamaHprakRtayaH sattvaprakRtayaH kvacit||44|| |
yAvannRkAyarathamAtmavazOpakalpaM dhattE gariSThacaraNArcanayA nizAtam| jJAnAsimacyutabalO dadhadastazatruH svAnandatuSTa upazAnta idaM vijahyAt||45|| |
nOcEtpramattamasadindriyavAjisUtA nItvOtpathaM viSayadasyuSu nikSipanti| tE dasyavaH sahayasUtamamuM tamO'ndhE saMsArakUpa urumRtyubhayE kSipanti||46|| |
pravRttaM ca nivRttaM ca dvividhaM karma vaidikam| AvartatE pravRttEna nivRttEnAznutE'mRtam||47|| |
hiMsraM dravyamayaM kAmyamagnihOtrAdyazAntidam| darzazca pUrNamAsazca cAturmAsyaM pazuH sutaH||48|| |
EtadiSTaM pravRttAkhyaM hutaM prahutamEva ca| pUrtaM surAlayArAma kUpAjIvyAdilakSaNam||49|| |
dravyasUkSmavipAkazca dhUmO rAtrirapakSayaH| ayanaM dakSiNaM sOmO darza OSadhivIrudhaH||50|| |
annaM rEta iti kSmEza pitRyAnaM punarbhavaH| EkaikazyEnAnupUrvaM bhUtvA bhUtvEha jAyatE||51|| |
niSEkAdizmazAnAntaiH saMskAraiH saMskRtO dvijaH| indriyESu kriyAyajJAnjJAnadIpESu juhvati||52|| |
indriyANi manasyUrmau vAci vaikArikaM manaH vAcaM varNasamAmnAyE tamOMkArE svarE nyasEt OMkAraM bindau nAdE taM taM tu prANE mahatyamum||53|| |
agniH sUryO divA prAhNaH zuklO rAkOttaraM svarAT| vizvO'tha taijasaH prAjJasturya AtmA samanvayAt||54|| |
dEvayAnamidaM prAhurbhUtvA bhUtvAnupUrvazaH| AtmayAjyupazAntAtmA hyAtmasthO na nivartatE||55|| |
ya EtE pitRdEvAnAmayanE vEdanirmitE| zAstrENa cakSuSA vEda janasthO'pi na muhyati||56|| |
AdAvantE janAnAM sadbahirantaH parAvaram| jJAnaM jJEyaM vacO vAcyaM tamO jyOtistvayaM svayam||57|| |
AbAdhitO'pi hyAbhAsO yathA vastutayA smRtaH| durghaTatvAdaindriyakaM tadvadarthavikalpitam||58|| |
kSityAdInAmihArthAnAM chAyA na katamApi hi| na saGghAtO vikArO'pi na pRthaGnAnvitO mRSA||59|| |
dhAtavO'vayavitvAcca tanmAtrAvayavairvinA| na syurhyasatyavayavinyasannavayavO'ntataH||60|| |
syAtsAdRzyabhramastAvadvikalpE sati vastunaH| jAgratsvApau yathA svapnE tathA vidhiniSEdhatA||61|| |
bhAvAdvaitaM kriyAdvaitaM dravyAdvaitaM tathAtmanaH| vartayansvAnubhUtyEha trInsvapnAndhunutE muniH||62|| |
kAryakAraNavastvaikya darzanaM paTatantuvat| avastutvAdvikalpasya bhAvAdvaitaM taducyatE||63|| |
yadbrahmaNi parE sAkSAtsarvakarmasamarpaNam| manOvAktanubhiH pArtha kriyAdvaitaM taducyatE||64|| |
AtmajAyAsutAdInAmanyESAM sarvadEhinAm| yatsvArthakAmayOraikyaM dravyAdvaitaM taducyatE||65|| |
yadyasya vAniSiddhaM syAdyEna yatra yatO nRpa| sa tEnEhEta kAryANi narO nAnyairanApadi||66|| |
Etairanyaizca vEdOktairvartamAnaH svakarmabhiH| gRhE'pyasya gatiM yAyAdrAjaMstadbhaktibhAGnaraH||67|| |
yathA hi yUyaM nRpadEva dustyajAdApadgaNAduttaratAtmanaH prabhOH| yatpAdapaGkEruhasEvayA bhavAnahAraSInnirjitadiggajaH kratUn||68|| |
ahaM purAbhavaM kazcidgandharva upabarhaNaH| nAmnAtItE mahAkalpE gandharvANAM susammataH||69|| |
rUpapEzalamAdhurya saugandhyapriyadarzanaH| strINAM priyatamO nityaM mattaH svapuralampaTaH||70|| |
EkadA dEvasatrE tu gandharvApsarasAM gaNAH| upahUtA vizvasRgbhirharigAthOpagAyanE||71|| |
ahaM ca gAyaMstadvidvAnstrIbhiH parivRtO gataH jJAtvA vizvasRjastanmE hElanaM zEpurOjasA yAhi tvaM zUdratAmAzu naSTazrIH kRtahElanaH||72|| |
tAvaddAsyAmahaM jajJE tatrApi brahmavAdinAm| zuzrUSayAnuSaGgENa prAptO'haM brahmaputratAm||73|| |
dharmastE gRhamEdhIyO varNitaH pApanAzanaH| gRhasthO yEna padavImaJjasA nyAsinAmiyAt||74|| |
yUyaM nRlOkE bata bhUribhAgA lOkaM punAnA munayO'bhiyanti| yESAM gRhAnAvasatIti sAkSAdgUDhaM paraM brahma manuSyaliGgam||75|| |
sa vA ayaM brahma mahadvimRgya kaivalyanirvANasukhAnubhUtiH| priyaH suhRdvaH khalu mAtulEya AtmArhaNIyO vidhikRdguruzca||76|| |
na yasya sAkSAdbhavapadmajAdibhI rUpaM dhiyA vastutayOpavarNitam| maunEna bhaktyOpazamEna pUjitaH prasIdatAmESa sa sAtvatAM patiH||77|| |
zrIzuka uvAca
iti dEvarSiNA prOktaM nizamya bharatarSabhaH| pUjayAmAsa suprItaH kRSNaM ca prEmavihvalaH||78|| |
kRSNapArthAvupAmantrya pUjitaH prayayau muniH| zrutvA kRSNaM paraM brahma pArthaH paramavismitaH||79|| |
iti dAkSAyiNInAM tE pRthagvaMzA prakIrtitAH dEvAsuramanuSyAdyA lOkA yatra carAcarAH||80|| |
||iti zrImadbhAgavatE mahApurANE pAramahaMsyAM saMhitAyAM saptamaskandhE paJcadazO'dhyAyaH||