From StotraSamhita
zrImadbhagavadgItA | ||
---|---|---|
||caturdazO'dhyAyaH - guNatraya-vibhAga yOgaH||
zrIbhagavAnuvAca
paraM bhUyaH pravakSyAmi jJAnAnAM jJAnamuttamam| yajjJAtvA munayaH sarvE parAM siddhimitO gatAH||1|| |
idaM jJAnamupAzritya mama sAdharmyamAgatAH| sargE'pi nOpajAyantE pralayE na vyathanti ca||2|| |
mama yOnirmahad-brahma tasmingarbhaM dadhAmyaham| sambhavaH sarvabhUtAnAM tatO bhavati bhArata||3|| |
sarvayOniSu kauntEya mUrtayaH sambhavanti yAH| tAsAM brahma mahadyOnirahaM bIjapradaH pitA||4|| |
sattvaM rajastama iti guNAH prakRtisambhavAH| nibadhnanti mahAbAhO dEhE dEhinamavyayam||5|| |
tatra sattvaM nirmalatvAt prakAzakamanAmayam| sukhasaGgEna badhnAti jJAnasaGgEna cAnagha||6|| |
rajO rAgAtmakaM viddhi tRSNAsaGgasamudbhavam| tannibadhnAti kauntEya karmasaGgEna dEhinam||7|| |
tamastvajJAnajaM viddhi mOhanaM sarvadEhinAm| pramAdAlasyanidrAbhistannibadhnAti bhArata||8|| |
sattvaM sukhE saJjayati rajaH karmaNi bhArata| jJAnamAvRtya tu tamaH pramAdE saJjayatyuta||9|| |
rajastamazcAbhibhUya sattvaM bhavati bhArata| rajaH sattvaM tamazcaiva tamaH sattvaM rajastathA||10|| |
sarvadvArESu dEhE'smin prakAza upajAyatE| jJAnaM yadA tadA vidyAdvivRddhaM sattvamityuta||11|| |
lObhaH pravRttirArambhaH karmaNAmazamaH spRhA| rajasyEtAni jAyantE vivRddhE bharatarSabha||12|| |
aprakAzO'pravRttizca pramAdO mOha Eva ca| tamasyEtAni jAyantE vivRddhE kurunandana||13|| |
yadA sattvE pravRddhE tu pralayaM yAti dEhabhRt| tadOttamavidAM lOkAnamalAn pratipadyatE||14|| |
rajasi pralayaM gatvA karmasaGgiSu jAyatE| tathA pralInastamasi mUDhayOniSu jAyatE||15|| |
karmaNaH sukRtasya''huH sAttvikaM nirmalaM phalam| rajasastu phalaM duHkhamajJAnaM tamasaH phalam||16|| |
sattvAtsaJjAyatE jJAnaM rajasO lObha Eva ca| pramAdamOhau tamasO bhavatO'jJAnamEva ca||17|| |
UrdhvaM gacchanti sattvasthA madhyE tiSThanti rAjasAH| jaghanyaguNavRttisthA adhO gacchanti tAmasAH||18|| |
nAnyaM guNEbhyaH kartAraM yadA draSTA'nupazyati| guNEbhyazca paraM vEtti madbhAvaM sO'dhigacchati||19|| |
guNAnEtAnatItya trIn dEhI dEhasamudbhavAn| janmamRtyujarAduHkhairvimuktO'mRtamaznutE||20|| |
arjuna uvAca
kairliGgaistrIn guNAnEtAnatItO bhavati prabhO| kimAcAraH kathaM caitAMstrIn guNAnativartatE||21|| |
zrIbhagavAnuvAca
prakAzaM ca pravRttiM ca mOhamEva ca pANDava| ta dvESTi sampravRttAni na nivRttAni kAGkSati||22|| |
udAsInavadAsInO guNairyO na vicAlyatE| guNA vartanta ityEva yO'vatiSThati nEGgatE||23|| |
samaduHkhasukhaH svasthaH samalOSTAzmakAJcanaH| tulyapriyApriyO dhIrastulyanindAtmasaMstutiH||24|| |
mAnApamAnayOstulyastulyO mitrAripakSayOH| sarvArambhaparityAgI guNAtItaH sa ucyatE||25|| |
mAM ca yO'vyabhicArENa bhaktiyOgEna sEvatE| sa guNAn samatItyaitAn brahmabhUyAya kalpatE||26|| |
brahmaNO hi pratiSThA'hamamRtasyAvyayasya ca| zAzvatasya ca dharmasya sukhasyaikAntikasya ca||27|| |
||OM tatsaditi zrImadbhagavadgItAsUpaniSatsu brahmavidyAyAM yOgazAstrE zrIkRSNArjunasaMvAdE guNatrayavibhAgayOgO nAma caturdazO'dhyAyaH||