From StotraSamhita
zrImadbhagavadgItA | ||
---|---|---|
||aSTAdazO'dhyAyaH - mOkSa-sannyAsa yOgaH||
arjuna uvAca
sannyAsasya mahAbAhO tattvamicchAmi vEditum| tyAgasya ca hRSIkEza pRthakkEziniSUdana||1|| |
zrIbhagavAnuvAca
kAmyAnAM karmaNAM nyAsaM sannyAsaM kavayO viduH| sarvakarmaphalatyAgaM prAhustyAgaM vicakSaNAH||2|| |
tyAjyaM dOSavadityEkE karma prAhurmanISiNaH| yajJadAnatapaHkarma na tyAjyamiti cAparE||3|| |
nizcayaM zRNu mE tatra tyAgE bharatasattama| tyAgO hi puruSavyAghra trividhaH samprakIrtitaH||4|| |
yajJadAnatapaHkarma na tyAjyaM kAryamEva tat| yajJO dAnaM tapazcaiva pAvanAni manISiNAm||5|| |
EtAnyapi tu karmANi saGgaM tyaktvA phalAni ca| kartavyAnIti mE pArtha nizcitaM matamuttamam||6|| |
niyatasya tu sannyAsaH karmaNO nOpapadyatE| mOhAttasya parityAgastAmasaH parikIrtitaH||7|| |
duHkhamityEva yatkarma kAyaklEzabhayAt tyajEt| sa kRtvA rAjasaM tyAgaM naiva tyAgaphalaM labhEt||8|| |
kAryamityEva yatkarma niyataM kriyatE'rjuna| saGgaM tyaktvA phalaM caiva sa tyAgaH sAttvikO mataH||9|| |
na dvESTyakuzalaM karma kuzalE nAnuSajjatE| tyAgI sattvasamAviSTO mEdhAvI chinnasaMzayaH||10|| |
na hi dEhabhRtA zakyaM tyaktuM karmANyazESataH| yastu karmaphalatyAgI sa tyAgItyabhidhIyatE||11|| |
aniSTamiSTaM mizraM ca trividhaM karmaNaH phalam| bhavatyatyAginAM prEtya na tu sannyAsinAM kvacit||12|| |
paJcaitAni mahAbAhO kAraNAni nibOdha mE| sAGkhyE kRtAntE prOktAni siddhayE sarvakarmaNAm||13|| |
adhiSThAnaM tathA kartA karaNaM ca pRthagvidham| vividhAzca pRthakcESTA daivaM caivAtra paJcamam||14|| |
zarIravAGmanObhiryat karma prArabhatE naraH| nyAyyaM vA viparItaM vA paJcaitE tasya hEtavaH||15|| |
tatraivaM sati kartAramAtmAnaM kEvalaM tu yaH| pazyatyakRtabuddhitvAnna sa pazyati durmatiH||16|| |
yasya nAhaM kRtO bhAvO buddhiryasya na lipyatE| hatvA'pi sa imA^llOkAnna hanti na nibadhyatE||17|| |
jJAnaM jJEyaM parijJAtA trividhA karmacOdanA| karaNaM karma kartEti trividhaH karmasaGgrahaH||18|| |
jJAnaM karma ca kartA ca tridhaiva guNabhEdataH| prOcyatE guNasaGkhyAnE yathAvacchRNu tAnyapi||19|| |
sarvabhUtESu yEnaikaM bhAvamavyayamIkSatE| avibhaktaM vibhaktESu tajjJAnaM viddhi sAttvikam||20|| |
pRthaktvEna tu yajjJAnaM nAnAbhAvAn pRthagvidhAn| vEtti sarvESu bhUtESu tajjJAnaM viddhi rAjasam||21|| |
yattu kRtsnavadEkasmin kAryE saktamahaitukam| atattvArthavadalpaM ca tattAmasamudAhRtam||22|| |
niyataM saGgarahitamarAgadvESataH kRtam| aphalaprEpsunA karma yattatsAttvikamucyatE||23|| |
yattu kAmEpsunA karma sAhaGkArENa vA punaH| kriyatE bahulAyAsaM tadrAjasamudAhRtam||24|| |
anubandhaM kSayaM hiMsAmanapEkSya ca pauruSam| mOhAdArabhyatE karma yattattAmasamucyatE||25|| |
muktasaGgO'nahaMvAdI dhRtyutsAhasamanvitaH| siddhyasiddhyOrnirvikAraH kartA sAttvika ucyatE||26|| |
rAgI karmaphalaprEpsurlubdhO hiMsAtmakO'zuciH| harSazOkAnvitaH kartA rAjasaH parikIrtitaH||27|| |
ayuktaH prAkRtaH stabdhaH zaThO naiSkRtikO'lasaH| viSAdI dIrghasUtrI ca kartA tAmasa ucyatE||28|| |
buddhErbhEdaM dhRtEzcaiva guNatastrividhaM zRNu| prOcyamAnamazESENa pRthaktvEna dhanaJjaya||29|| |
pravRttiM ca nivRttiM ca kAryAkAryE bhayAbhayE| bandhaM mOkSaM ca yA vEtti buddhiH sA pArtha sAttvikI||30|| |
yayA dharmamadharmaM ca kAryaM cAkAryamEva ca| ayathAvat prajAnAti buddhiH sA pArtha rAjasI||31|| |
adharmaM dharmamiti yA manyatE tamasA'vRtA| sarvArthAn viparItAMzca buddhiH sA pArtha tAmasI||32|| |
dhRtyA yayA dhArayatE manaHprANEndriyakriyAH| yOgEnAvyabhicAriNyA dhRtiH sA pArtha sAttvikI||33|| |
yayA tu dharmakAmArthAn dhRtyA dhArayatE'rjuna| prasaGgEna phalAkAGkSI dhRtiH sA pArtha rAjasI||34|| |
yayA svapnaM bhayaM zOkaM viSAdaM madamEva ca| na vimuJcati durmEdhA dhRtiH sA pArtha tAmasI||35|| |
sukhaM tvidAnIM trividhaM zRNu mE bharatarSabha| abhyAsAdramatE yatra duHkhAntaM ca nigacchati||36|| |
yattadagrE viSamiva pariNAmE'mRtOpamam| tatsukhaM sAttvikaM prOktam AtmabuddhiprasAdajam||37|| |
viSayEndriyasaMyOgAd-yattadagrE'mRtOpamam| pariNAmE viSamiva tatsukhaM rAjasaM smRtam||38|| |
yadagrE cAnubandhE ca sukhaM mOhanamAtmanaH| nidrAlasyapramAdOtthaM tattAmasamudAhRtam||39|| |
na tadasti pRthivyAM vA divi dEvESu vA punaH| sattvaM prakRtijairmuktaM yadEbhiH syAt tribhirguNaiH||40|| |
brAhmaNakSatriyavizAM zUdrANAM ca parantapa| karmANi pravibhaktAni svabhAvaprabhavairguNaiH||41|| |
zamO damastapaH zaucaM kSAntirArjavamEva ca| jJAnaM vijJAnamAstikyaM brahmakarma svabhAvajam||42|| |
zauryaM tEjO dhRtirdAkSyaM yuddhE cApyapalAyanam| dAnamIzvarabhAvazca kSAtraM karma svabhAvajam||43|| |
kRSigaurakSyavANijyaM vaizyakarma svabhAvajam| paricaryAtmakaM karma zUdrasyApi svabhAvajam||44|| |
svE svE karmaNyabhirataH saMsiddhiM labhatE naraH| svakarmanirataH siddhiM yathA vindati tacchRNu||45|| |
yataH pravRttirbhUtAnAM yEna sarvamidaM tatam| svakarmaNA tamabhyarcya siddhiM vindati mAnavaH||46|| |
zrEyAn svadharmO viguNaH paradharmAtsvanuSThitAt| svabhAvaniyataM karma kurvanna''pnOti kilbiSam||47|| |
sahajaM karma kauntEya sadOSamapi na tyajEt| sarvArambhA hi dOSENa dhUmEnAgniriva''vRtAH||48|| |
asaktabuddhiH sarvatra jitAtmA vigataspRhaH| naiSkarmyasiddhiM paramAM sannyAsEnAdhigacchati||49|| |
siddhiM prAptO yathA brahma tathA''pnOti nibOdha mE| samAsEnaiva kauntEya niSThA jJAnasya yA parA||50|| |
buddhyA vizuddhayA yuktO dhRtyA''tmAnaM niyamya ca| zabdAdIn viSayAMstyaktvA rAgadvESau vyudasya ca||51|| |
viviktasEvI laghvAzI yatavAkkAyamAnasaH| dhyAnayOgaparO nityaM vairAgyaM samupAzritaH||52|| |
ahaGkAraM balaM darpaM kAmaM krOdhaM parigraham| vimucya nirmamaH zAntO brahmabhUyAya kalpatE||53|| |
brahmabhUtaH prasannAtmA na zOcati na kAGkSati| samaH sarvESu bhUtESu madbhaktiM labhatE parAm||54|| |
bhaktyA mAmabhijAnAti yAvAn yazcAsmi tattvataH| tatO mAM tattvatO jJAtvA vizatE tadanantaram||55|| |
sarvakarmANyapi sadA kurvANO madvyapAzrayaH| matprasAdAdavApnOti zAzvataM padamavyayam||56|| |
cEtasA sarvakarmANi mayi sannyasya matparaH| buddhiyOgamupAzritya maccittaH satataM bhava||57|| |
maccittaH sarvadurgANi matprasAdAt tariSyasi| atha cEttvamahaGkArAnna zrOSyasi vinaGkSyasi||58|| |
yadahaGkAramAzritya na yOtsya iti manyasE| mithyaiSa vyavasAyastE prakRtistvAM niyOkSyati||59|| |
svabhAvajEna kauntEya nibaddhaH svEna karmaNA| kartuM nEcchasi yanmOhAt kariSyasyavazO'pi tat||60|| |
IzvaraH sarvabhUtAnAM hRddEzE'rjuna tiSThati| bhrAmayan sarvabhUtAni yantrArUDhAni mAyayA||61|| |
tamEva zaraNaM gaccha sarvabhAvEna bhArata| tatprasAdAtparAM zAntiM sthAnaM prApsyasi zAzvatam||62|| |
iti tE jJAnamAkhyAtaM guhyAdguhyataraM mayA| vimRzyaitadazESENa yathEcchasi tathA kuru||63|| |
sarvaguhyatamaM bhUyaH zRNu mE paramaM vacaH| iSTO'si mE dRDhamiti tatO vakSyAmi tE hitam||64|| |
manmanA bhava madbhaktO madyAjI mAM namaskuru| mAmEvaiSyasi satyaM tE pratijAnE priyO'si mE||65|| |
sarvadharmAn parityajya mAmEkaM zaraNaM vraja| ahaM tvA sarvapApEbhyO mOkSayiSyAmi mA zucaH||66|| |
idaM tE nAtapaskAya nAbhaktAya kadAcana| na cAzuzrUSavE vAcyaM na ca mAM yO'bhyasUyati||67|| |
ya idaM paramaM guhyaM madbhaktESvabhidhAsyati| bhaktiM mayi parAM kRtvA mAmEvaiSyatyasaMzayaH||68|| |
na ca tasmAnmanuSyESu kazcinmE priyakRttamaH| bhavitA na ca mE tasmAdanyaH priyatarO bhuvi||69|| |
adhyESyatE ca ya imaM dharmyaM saMvAdamAvayOH| jJAnayajJEna tEnAhamiSTaH syAmiti mE matiH||70|| |
zraddhAvAnanasUyazca zRNuyAdapi yO naraH| sO'pi muktaH zubhA^llOkAn prApnuyAt puNyakarmaNAm||71|| |
kaccidEtacchrutaM pArtha tvayaikAgrENa cEtasA| kaccidajJAnasammOhaH pranaSTastE dhanaJjaya||72|| |
arjuna uvAca
naSTO mOhaH smRtirlabdhA tvatprasAdAnmayA'cyuta| sthitO'smi gatasandEhaH kariSyE vacanaM tava||73|| |
saJjaya uvAca
ityahaM vAsudEvasya pArthasya ca mahAtmanaH| saMvAdamimamazrauSamadbhutaM rOmaharSaNam||74|| |
vyAsaprasAdAcchrutavAn EtadguhyamahaM param| yOgaM yOgEzvarAt kRSNAt sAkSAt kathayataH svayam||75|| |
rAjan saMsmRtya saMsmRtya saMvAdamimamadbhutam| kEzavArjunayOH puNyaM hRSyAmi ca muhurmuhuH||76|| |
tacca saMsmRtya saMsmRtya rUpamatyadbhutaM harEH| vismayO mE mahAn rAjan hRSyAmi ca punaH punaH||77|| |
yatra yOgEzvaraH kRSNO yatra pArthO dhanurdharaH| tatra zrIrvijayO bhUtirdhruvA nItirmatirmama||78|| |
||OM tatsaditi zrImadbhagavadgItAsUpaniSatsu brahmavidyAyAM yOgazAstrE zrIkRSNArjunasaMvAdE mOkSasannyAsayOgO nAma aSTAdazO'dhyAyaH||